Małgorzata, czyli perła

Małgosia, Gosia, Gośka, Gocha, Gochna, Małgoś, Małgośka, Małgorzatka…  Imię to można wymawiać na różne sposoby, bardziej lub mniej pieszczotliwie. Małgosia to moja siostra, a dziś są jej imieniny. Dlatego o Małgorzacie. W Polsce imię to pojawiło się dopiero w XV wieku, a i to w formie Margorzata czy nieco późniejszej, już bliskiej współczesnej, Malgorzatha. Imię wywodzi się od greckiego słowa margarites oznaczającego „perłę”. Od Margarity pochodzą też pokrewne imiona Rita i Greta.

Imię to było kiedyś dużo bardziej popularne, w całej populacji Polek Małgorzata zajmuje czwarte miejsce, ale obecnie stosunkowo rzadko nadawane jest nowo narodzonym dziewczynkom – w 2019 roku znalazło się dopiero na 52. miejscu. Za to imieniny Małgorzata może świętować dość często, w jednym z piętnastu dni w roku:

12 stycznia, w dzień wspomnienia Małgorzaty Bourgeoys,

18 stycznia, w dzień wspomnienia Małgorzaty Węgierskiej (Młodsza),

22 lutego, w dzień wspomnienia Małgorzaty z Kortony,

25 marca, w dzień wspomnienia Małgorzaty Clitherow,

13 kwietnia, w dzień wspomnienia bł. Małgorzaty z Città di Castello,

27 maja, w dzień wspomnienia Małgorzaty Pole, hrabiny Salisbury,

10 czerwca, w dzień wspomnienia Małgorzaty Szkockiej,

20 czerwca, w dzień wspomnienia bł. Małgorzaty Ebner,

13 lipca, w dzień wspomnienia Małgorzaty z Antiochii Pizydyjskiej (przez grekokatolików),

20 lipca, w dzień wspomnienia: Małgorzaty z Antiochii Pizydyjskiej (przez katolików), Małgorzaty z Leuven i Małgorzaty z Ypres,

27 sierpnia, w dzień wspomnienia „Margaret the Barefooted”,

30 sierpnia, w dzień wspomnienia Małgorzaty Ward,

17 października, w dzień wspomnienia Małgorzaty Marii Alacoque,

2 listopada, w dzień wspomnienia bł. Małgorzaty Lotaryńskiej,

16 listopada, w dzień wspomnienia Małgorzaty Szkockiej (do reformy liturgicznej Soboru watykańskiego II był to dzień 10 czerwca).

Wśród patronek są zakonnice, mistyczki, męczennice i jedna królowa. Najbardziej popularną datą obchodzenia imienin Małgorzaty jest 17 października w dniu wspomnienia Małgorzaty Marii Alacoque.

Od pewnego czasu, w związku z tym, że w 1969 roku data 17 października została wyznaczona jako dzień wspomnienia liturgicznego Ignacego Antiocheńskiego, wspomnienie Świętej Małgorzaty Marii Alacoque zostało przeniesione na 16 października (w innych źródłach podawana jest także data 14 października), październikowe Małgorzaty świętują więc swoje imieniny dzień lub trzy dni wcześniej.

Dzisiejsze Solenizantki świętują swoje imieniny w dniu, w którym wspominana jest Małgorzata z Kortony, mają wiec za patronkę włoską świętą, żyjącą w drugiej połowie XIII wieku. Przez pierwsze ćwierćwiecze jej życia nic nie wskazywało na to, że zostanie świętą. Margherita da Cortona urodziła się w 1247 roku w Laviano na południu Włoch. Była córką rolnika, a jej matka zmarła, gdy miała siedem lat. Dwa lata później ojciec ożenił się powtórnie, jednak macocha nie potrafiła zaakceptować pasierbicy. W wieku siedemnastu lat uciekła z młodym arystokratą z Montepulciano, urodziła mu syna i żyła jako jego konkubina przez kolejnych dziewięć lat. Wielokrotnie prosiła go, by się z nią ożenił, jednak, mimo obietnic, tak się nie stało. Przełom w jej życiu nastąpił dopiero w 1274 roku kiedy to jej ukochany został zamordowany przez rabusiów. Tragedia ta doprowadziło ją do nawrócenia. Zwróciła krewnym zmarłego całą biżuterię i posiadłości ziemskie i podjęła nieudaną próbę powrotu do domu ojca. Nieudaną, bo sprzeciwiła się temu macocha. Ostatecznie Małgorzata udała się z synem do Kortony w Toskanii, gdzie poddała się kierownictwu duchowemu franciszkanów. Prowadziła surowe życie, poszcząc i umartwiając się. Po trzech latach próby została przyjęta do Trzeciego Zakonu Franciszkańskiego. Żyła odtąd w ścisłym ubóstwie, utrzymywała się z jałmużny. Opiekowała się chorymi, ubogimi, bezdomnymi. Została obdarzona stygmatami. Założyła w Kortonie szpital i powołała zgromadzenie kobiet zwanych Poverelle, które zajmowały się opieką nad chorymi.

Ostatni okres życia spędziła jako rekluza, czyli zakonnica, która nie opuszcza swojej celi i nie kontaktuje się z innymi. Zmarła 22 lutego 1297 w Kortonie, gdzie została pochowana.

Po dziś dzień jej nieulegające rozkładowi ciało eksponowane jest w kryształowym relikwiarzu w jej sanktuarium. Małgorzata została beatyfikowana w 1515 roku przez papieża Leona X, a kanonizowana 16 maja 1728 przez Benedykta XIII. Jest patronką osób, które straciły rodziców, samotnych matek, samotnych ludzi, kobiet  więźniarek, pokutnic, fałszywie oskarżonych, bezdomnych, wagabundów, szalonych, umysłowo chorych i nawróconych prostytutek.

Szerokie jest spektrum tych, którym patronuje. Ciekawe, kto to są ci, którym przypisuje się szaleństwo? A może szaleństwo to po prostu życiowa fantazja, która całe życie cechowała moją siostrę?

W Księdze imion można wyczytać:

Małgorzata to choleryczka o dużej impulsywności. Przy niej sprawdza się powiedzenie, iż kobieta zmienną jest. Byle co ją płoszy, wiele porusza i łatwo ją zranić. Ogólnie obdarzona jest życzliwym i spokojnym usposobieniem, ale potrafi gwałtownie zareagować. Posiada chwiejny charakter – chętnie się angażuje, ale łatwo zniechęca, do tego jest wrażliwa na niepowodzenia. To również niezwykle odważna kobieta lubiąca przygody i podróże. Posiada grono licznych i oddanych przyjaciół. Uwielbia organizować wymyślne przyjęcia oraz samej w takich uczestniczyć. Bywa jednak, iż zamyka się w sobie i odcina na jakiś czas od otoczenia. Jest zdecydowanie rodzinną kobietą, często nie ma jednak szczęścia w miłości.

Oczywiście należy to czytać z przymrużeniem oka, nawet gdy tak jak ja przykładam tę charakterystykę do sylwetki tak dobrze znanej mi osoby jak moja siostra. A ona dziś właśnie świętuje swoje imieniny. Dlatego zamiast analizy charakterologicznej życzenia dla niej:

Siostrzyczko kochana, z okazji Twoich Imienin życzę Ci zdrowia i wszelkiej pomyślności dla Ciebie i Twoich najbliższych. Życzę wielu radości, optymizmu, pogody ducha i Bożego błogosławieństwa i niech Twoja patronka Małgorzata z Kortony wyprasza wszelkie potrzebne Ci łaski.

Małgorzata to imię królewskie, oprócz królowej szkockiej, nosiły je też inne władczynie:

– Małgorzata Windsor – księżna Snowdon

– Małgorzata Hohenzollern-Sigmaringen – tytularna następczyni tronu Rumunii, córka króla Michała I

– Małgorzata I – władczyni Danii, Norwegii i Szwecji

– Małgorzata II – królowa Danii

– Małgorzata Burgundzka – królowa Nawarry i Francji

– Małgorzata z Nawarry – królowa Nawarry

– Małgorzata Walezjuszka – królowa Francji i Nawarry

Spośród osób bardziej współczesnych najwybitniejsza to Margaret Thatcher – brytyjska premier w latach 1979– 1990 zwana „Żelazną Damą”, a wśród postaci fikcyjnych chyba najbardziej znana to bohaterka powieści Michaiła Bułhakowa Mistrz i Małgorzata, kobieta niezależna i nieprzeciętna.

Na zakończenie wszystkich dzisiejszym solenizantkom, w tym mojej siostrzyczce, dedykuję piosenkę Maryli Rodowicz „Małgośka mówią mi”