Grzech wołający o pomstę do Nieba

To, że korupcja jest złem, wiadomo od dawna. Że szkodzi gospodarce, że przynosi straty, też. No i że jest przestępstwem, ściganym z kodeksu karnego również. Ale, że jest grzechem? Nikt do tej pory o tym nie mówił. Bo i z żadnego z przykazań to nie wynika. Dopiero Papież Franciszek pierwszy podniósł ten problem. I to używając bardzo mocnych słów.

Miałam niedawno okazję rozmawiać z ks. Krzysztofem Kontkiem, kanclerzem kurii biskupiej w Odessie. Na Ukrainie skala korupcji jest nieporównywalnie większa niż w Polsce. Ksiądz Kontek przywoływał przykład z autopsji – jeden z misjonarzy na Ukrainie wymagał natychmiastowej operacji, w przeciwnym razie nie przeżyłby dłużej niż pół roku. W szpitalu powiedziano mu, że owszem będzie operacja, ale trzeba uiścić 400 dolarów. Łapówka, albo życie. Taki wybór.

Do tej pory niewiele na ten temat mówiono w Kościele i mam wrażenie, że o ile wymuszanie łapówki uznawane jest powszechnie za naganne, to dawanie, aby uzyskać nienależną korzyść, już nie. Nie uświadamia się, że to jest grzech. Zapytałam ks. Kontka, czy ludzie spowiadają, że dali łapówkę, bo nie mieści się ona wprost w żadnym przykazaniu.

– Nie wprost, ale to jest kradzież – odpowiedział mi ksiądz. – Od ponad 15 lat jestem księdzem i chyba tylko raz ktoś wyznał na spowiedzi, że dał łapówkę. Nigdy nikt nie powiedział, że brał. Na Ukrainie nigdy tego podczas spowiedzi nie słyszałem.

Na Ukrainie akceptacja dla korupcji wynosi 80 proc., statystycznie ośmiu na dziesięciu Ukraińców to dotyczy, a jednak z tego się nie spowiadają. Tymczasem to bardzo ważna sprawa i Papież Franciszek nadał temu wielką wagę. W bulli obwieszczającej decyzję o ogłoszeniu Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia, wzywał wszystkich do autentycznego nawrócenia i zejścia z drogi przemocy i korupcji, którą nazwał „zgniłą raną społeczeństwa”. Co więcej, nazwał ją grzechem wołającym o pomstę do Nieba. Czyli zakwalifikował do tej kategorii grzechów, które Kościół klasyfikuje jako najpoważniejsze, grzechy przeciwko człowiekowi, jak zatrzymanie robotnikowi zapłaty. Papież zalicza do tego korupcję, bo to grzech z jednej strony przeciw sprawiedliwości, z drugiej – przeciwko miłosierdziu.

– Kościół poprzez swoją misję głoszenia Ewangelii, co mogłem w praktyce obserwować w Papui Nowej Gwinei – powiedział mi ks. Kontek – zmienia zachowania społeczne. Od kiedy Papież tak ostro postawił ten problem, naszym obowiązkiem jest mówienie o tym, bo to dotyczy wszystkich krajów, jest tylko różnica skali.

Na co dzień rzadko kiedy stajemy przed takimi dramatycznymi wyborami jak ten misjonarz w Odessie, raczej – w przypadku dających łapówki – chodzi o uzyskanie nienależnej korzyści, uzyskanie czegoś poza kolejnością, załatwienie sprawy, której normalną, prawną drogą załatwić się nie da. Czasem chodzi o zdobycie kontraktu, grantu, wygranie konkursu o stanowisko… Zawsze w takim przypadku ten, który dał łapówkę, zajmuje miejsce tego, kto nie dał, a to właśnie jemu wspomniana korzyść by się uczciwie by się należała.

Pamiętam taką historię z przeszłości. Wnioski o dofinansowanie wypoczynku z funduszu socjalnego rozpatrywane były według kolejności zgłoszeń. Limit dofinansowania był ograniczony. Mój ówczesny przełożony spóźnił się nieco i znalazł się pod przysłowiową kreską. W Dziale Socjalnym „załatwił” przestawienie kolejności. Wystarczyło, że mu pokazałam nazwisko osoby, którą dofinansowanie ominęło, sam z tego zrezygnował. Bo, gdy zyskuje niezasłużenie ktoś, ktoś inny, komu się należało, traci. Dlatego korupcja jest przeciw sprawiedliwości.

No tak. Więc trzeba mówić, że to nie tylko zło czy przestępstwo, ale też grzech. Grzech, z którego trzeba się spowiadać. I to także wtedy, gdy się łapówkę daje, po to by uzyskać nienależną korzyść. Trzeba to sobie uświadamiać. Trzeba o tym mówić, bo to, jak powiedział Papież, grzech wołający o pomstę do Nieba.